Trợ cấp nghỉ ốm ở Nhật và những điều cần biết

傷病手当金 (Shōbyō teate-kin) được hiểu là tiền trợ cấp trong trường hợp ốm đau/thương tật được lập ra nhằm hỗ trợ cuộc sống của các cá nhân và gia đình khi họ không thể làm việc do phải điều trị y tế vì bệnh hoặc thương tật. Tuy nhiên trên thực tế có rất nhiều người chưa nắm được mức trợ cấp, điều kiện, thời hạn chi trả, cũng như thủ tục và cách thức nộp hồ sơ để nhận khoản tiền trợ cấp này.

Trong bài viết dưới đây, mình muốn giải thích rõ hơn, cũng như phần nào có thể giúp đỡ mọi người khi có nhu cầu liên quan đến những vấn đề này.

Bốn điều kiện để được hưởng trợ cấp ốm đau – thương tật là gì?

Trợ cấp ốm đau –  thương tật được bảo hiểm y tế công (bảo hiểm y tế) chi trả khi bạn không thể làm việc do ốm đau hoặc thương tật. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thể nhận được, bạn chỉ được nhận trợ cấp thương tật, ốm đau nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định.

• Bệnh tật hoặc chấn thương cần điều trị y tế do các lý do khác ngoài công việc

Trợ cấp được chi trả khi bạn không thể làm việc do phải điều trị y tế vì bệnh tật hoặc chấn thương ngoài công việc. Ngoài việc chi trả cho những trường hợp phải điều trị tại viện thì bạn vẫn có thể nhận khoản tiền trợ cấp này nếu như thuộc các trường hợp có thể điều trị bệnh tại nhà. Nếu bạn bị bệnh hoặc bị thương trong quá trình làm việc, kể cả trên đường đi làm, bạn sẽ được nhận bảo hiểm tai nạn lao động (労災保険) . Trong trường hợp được nhận bảo hiểm tai nạn lao động, bạn sẽ không thể nhận được trợ cấp ốm đau / thương tật. Ngoài ra, trong các trường hợp không được công nhận là bệnh tật/thương tật như phẫu thuật thẩm mỹ v.v thì bạn vẫn không đủ điều kiện để được nhận trợ cấp.

• Không thể làm việc do cần điều trị bệnh tật/thương tích

Một trong những điều kiện để được thanh toán trợ cấp thương tật là bạn không thể tiếp tục công việc đang làm do cần điều trị bệnh. Việc đánh giá bạn khả năng làm việc được hay không sẽ do bác sĩ có chuyên môn phụ trách đánh giá, kết quả đánh giá phải dựa trên tình trạng sức khỏe và tính chất công việc của bệnh nhân.

• Không thể làm việc trong khoảng thời gian dài (từ 3-4 ngày liên tục trở lên)

Bạn sẽ không thể nhận trợ cấp ngay ngày đầu tiên nghỉ làm vì chữa bệnh được. Theo quy định, bạn sẽ được nhận trợ cấp từ ngày thứ 4 trong chuỗi ngày nghỉ việc. Nói đơn giản hơn, ví dụ như bạn phải nghỉ việc để trị bệnh vào ngày 1,2,3,4 tháng 12, thì phần tiền trợ cấp bạn được nhận sẽ bằng phần tiền trợ cấp trả cho ngày 4/12. Và 1 điều cần phải lưu ý nữa đó là nếu bạn không nghỉ liên tục 3 ngày trở lên thì bạn không thể nhận được trợ cấp.  Việc tính thời gian chờ 3 ngày có thể bao gồm ngày nghỉ hưởng lương, ngày nghỉ lễ và nghỉ bình thường, nhưng điểm mấu chốt là nó phải liên tục.

Các bạn có thể thấy trên hình minh họa cho 3 trường hợp phổ biến nhất.

Ở trường hợp đầu, bạn đi làm vào ngày 2,5,6,9 và nghỉ vào ngày 1,3,4,7,8,10. Vì thời gian nghỉ liên tục tối đa của bạn chỉ dừng lại mức 2 ngày nên bạn sẽ không thuộc đối tượng được hưởng trợ cấp.

Ở trường hợp thứ 2, bạn nghỉ là vào ngày 1,2,3, như vậy bạn đã đủ điều kiện hưởng trợ cấp. Bạn đi làm vào ngày 4 và nghỉ từ ngày 5 đến ngày 10. Tiền trợ cấp được hưởng trong trường hợp này sẽ là khoảng tiền tổng của 6 ngày (từ 5 đến 10).

Ở trường hợp cuối, bạn sẽ được hưởng trợ cấp từ ngày 7 đến ngày 10.

• Không được trả lương trong thời gian nghỉ ngơi do ốm đau hoặc thương tật 

Trợ cấp thương tật nhằm trang trải gánh nặng tài chính trong thời gian bạn không thể làm việc do điều trị y tế. Tuy nhiên, nếu nơi bạn làm việc vẫn trả lương trong khoảng thời gian bạn nghỉ việc để điều trị thì bạn sẽ không được nhận thêm phần trợ cấp ốm đau – thương tật nữa.

Tuy nhiên, nếu như khoản tiền được công ty chi trả thấp hơn khoản tiền bạn có thể được nhận từ trợ cấp thì lúc này bạn sẽ được nhận cả phần tiền chi trả từ công ty và khoảng chênh lệch từ trợ cấp.

Ví dụ: công ty trả bạn 2 man, nhưng nếu nhận từ trợ cấp bạn đáng lẽ sẽ được nhận 3 man, vậy thì bạn sẽ được nhận 2 man từ công ty và 1 man trợ cấp.

Thời hạn và mức trợ cấp

2-1. Trợ cấp thương tật và ốm đau sẽ được thanh toán trong bao lâu?

Thời hạn tối đa để được hưởng trợ cấp thương tật và ốm đau là một năm sáu tháng kể từ thời điểm lần đầu được nhận trợ cấp. Về cơ bản sẽ không có đặt tính toán lại mức trợ cấp hay dừng trợ cấp trong suốt khoảng thời gian 1 năm 6 tháng đó. Ngoài ra, nếu bạn có đi làm và phát sinh thu nhập thì khoảng thời gian trợ cấp cũng không được kéo dài thêm (đương nhiên tháng có phát sinh thu nhập do đi làm sẽ không được hưởng trợ cấp). Trợ cấp sẽ kết thúc tại thời điểm tròn 1 năm 6 tháng kể từ thời điểm lần đầu bạn được nhận trợ cấp dù lúc đó bạn đã có thể làm việc hay chưa.

2-2. Hạn mức trợ cấp

(Số tiền bình quân tiền lương tháng tiêu chuẩn của mỗi tháng trong 12 tháng trước khi bắt đầu chi trả) ÷ 30 ngày x 2/3 = Số tiền trợ cấp 1 ngày

Tức là bạn sẽ lấy lương tiêu chuẩn (cơ bản) của 12 tháng trước đó cộng lại rồi chia 12 để tính ra lương cơ bản trung bình 1 tháng, sau đó chia cho 30 ngày để tính được lương cơ bản của 1 ngày, cuối cùng đem nhân cho ⅔ để tính được mức trợ cấp bạn được hưởng trong 1 ngày.

(Tiền trợ cấp bằng ⅔ tiền lương cơ bản được nhận).

Thủ tục xin trợ cấp

Bạn cần nộp hồ sơ thanh toán cho bảo hiểm y tế (BHYT) công lập. Về cơ bản, mẫu đơn xin thanh toán được chia thành ba phần, đó là “phần do người đó viết”, “phần do công ty viết” và “phần do bác sĩ viết”.

Theo một thủ tục cụ thể, trước tiên hãy liên hệ với bảo hiểm y tế, nơi mà bạn đã đăng ký tham gia bảo hiểm và yêu cầu mẫu đơn đăng ký. Có một số nơi, bạn có thể lên trang web của họ để tải về.

Khi đã có giấy tờ trong tay, hãy điền các thông tin cần thiết như thông tin cá nhân, tài khoản chuyển khoản, chi tiết hồ sơ,… vào phần 「本人が記載する部分」. Sau đó, yêu cầu công ty mô tả tình trạng công việc, hệ thống lương,… trong phần 「会社が記載する部分」. Cuối cùng, bạn nhờ bác sĩ điền vào phần 「医師が記載する部分」và nộp đầy đủ hồ sơ cho bên bảo hiểm để hoàn tất thủ tục.

Các trường hợp không được nhận trợ cấp

• Được công ty trả lương trong thời gian nghỉ để điều trị
• Đang nhận trợ cấp phúc lợi cho người khuyết tật/tàn tật 
• Đang nhận trợ cấp cho người già
• Đang hưởng quyền lợi từ bảo hiểm tai nạn lao động
• Đang nhận trợ cấp thai sản 

Ở Nhật Bản, có một số loại bảo hiểm y tế công theo hệ thống bảo hiểm y tế toàn dân. Tuy nhiên, không phải tất cả chúng ta đều có bảo hiểm y tế như nhau và một số bảo hiểm y tế công cũng không cung cấp trợ cấp ốm đau –  thương tật.

Để đảm bảo an toàn cho bản thân, bạn cần tìm hiểu về loại bảo hiểm mình đang tham gia để có thể chủ động mua thêm gói bảo hiểm cần thiết hoặc thay đổi công ty bảo hiểm.

Tham khảo: https://www.hokennavi.jp/

Nguồng https://isenpai.jp/